بافت‌شناسی برای دانشجوی پزشکی و دندانپزشکی

بافت‌شناسی (Histology) یکی از شاخه‌های علوم تشریح محسوب میشه که از دو ریشه Hist/o به معنای بافت و logy به معنای مطالعه و بررسی تشکیل شده‌. توی معرفی درس آناتومی گفتیم که اجزای بدن رو به شکل ماکروسکوپی بررسی می‌کنیم. اینجا توی بافت‌شناسی به بررسی میکروسکوپی ساختارهای تشکیل دهنده بدن انسان میپردازیم.

بافت شناسی در سیستم آموزش پزشکی نوین

توی سیستم آموزش پزشکی نوین یا ریفرم که مطالب به صورت بلوک آموزش داده میشن؛ در هر ترم و هر بلوک کنار واحد آناتومی و فیزیولوژی و جنین شناسی، بافت شناسی اون بخش هم تدریس میشه. این درس دو بخش تئوری و عملی داره. بخش تئوری سر کلاس توسط استاد تدریس میشه. بخش عملی در آزمایشگاه بافت‌شناسی و به صورت بررسی مقاطع مختلف یک بافت روی لام و زیر میکروسکوپ به شما آموزش داده میشه. البته اگه درس گوش بدی!

فلسفه قرارگیری آن در کوریکولوم پزشکی

اطلاع از ساختمان طبیعی بافت ها برای مقایسه با ساختار غیر طبیعی آنها که طی بیماری های مختلف اتفاق میفتد برای دانشجویان پزشکی و دندانپزشکی  امری ضروری به حساب میاید. بافت شناسی با جنین شناسی، پاتولوژی و فیزیولوژی در ارتباط است. فهم مطالب این درس به فهم بهتر مطالب دروس گفته شده نیز کمک خواهد کرد. در واقع شما در مقطع علوم پایه با ساختار طبیعی و نرمال بافت‌ها و اندام‌های بدن آشنا میشید تا در مقطع بالینی بتوانید پاتولوژی‌ها یا ناهنجاری‌ها وساختار‌های غیر طبیعی را در انواع مختلف بیماری تشخیص بدهید.

این درس گرچه به اهمیت آناتومی برای اکثر رشته‌های پزشکی نیست اما برای پاتولوژیست‌ها تقریبا همه کارس و فراگیریش از نون شبم واجب تره. در کل این درس از دروسیه که در مقاطع بعد علوم پایه هم به کارتون میاد پس حسابی جدیش بگیرید.

سرفصل ها و بلوک های بافت شناسی

این درس در قالب واحد علوم تشریح به دانشجویان ارائه میشود و هر مبحثی، بافت شناسی مربوط به خود را دارد. مثلا اگر فرضا شما واحد علوم تشریح گوارش را بردارید مباحث بافت شناسی مربوطه(بررسی میکروسکوپیک لایه های لوله گوارش، بافت شناسی کبد، کیسه صفرا، غدد بزاقی، پانکراس و...) را خواهید داشت.در ترم اول شما صرفا با بافت های اصلی بدن(پیوندی، اسکلتی -عضلانی، پوششی و چربی)آشنا خواهی‌شد.

منابع واطلس‌های بافت شناسی

رفرنس وزارت‌خانه برای این درس از اسفند 1401تا پایان شهریور 1402 کتاب بافت شناسی پایه جان کوئیرا ویراست شانزدهم (2021) است. کتاب جان کوئیرا یکی از بهترین و معتبر‌‌ترین منابع بین‌المللی برای این درس است. این کتاب در بسیاری از دانشگاه‌های علوم پزشکی معتبر دنیا تدریس میشود.

این کتاب ترجمه‌های خوبی در بازار دارد که دوتاش رو بهت معرفی می کنم: بافت شناسی جان کوییرا نشر حیدری ترجمه دکتر فردین عمیدی و بافت شناسی جان کوئیرا نشر اندیشه رفیع با ترجمه دکتر بهادری و همکاران. همچنین خلاصه رفرنساش هم تو بازار هست که تقریبا کارایی لازمو داره.کتاب بافت شناسی دکتر سلیمانی نیز جزو منابع خوب این درس است.

تقریبا در تمام کتابخانه‌های دانشگاه های علوم  کشور اطلس های خوب و معتبری برای بررسی مقاطع مختلف بافت ها وجود دارد(مثل Sorenson atlas of human histology). توصیه میشود حتما برای فهم و یاد‌سپاری بهتر مطالب به آنها رجوع کنید.

منابع کمک درسی بافت شناسی

منابع کمک درسی آن به دو دسته کلی منابع تشریحی و تستی تقسیم میشوند.

منابع تشریحی شامل موارد زیر هستند:

۱. فیلم های کمک آموزشی:مانند فیلم های آموزشی اسموزیس فیلم هایی آموزش آناتومی تریتا (شامل تدریس جامع و کامل مباحث مهم بافت‌شناسی با تدریس عالی دکتر سلیمانی  استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران به مدت 11ساعت)

۲. جزوه اساتید دانشگاه خودت یا سایر دانشگاه‌ها

۳. کتاب‌های تالیفی آموزش بافت‌شناسی

همچنین سیب‌سرخ این درس هم یه منبع تشریحی فوق العادس که بر اساس رفرنس وزارت خانه نگارش شده‌است.

منابع تستی(test-base) درس بافت‌شناسی عبارتند از:

۱. سیب سبزبافت: به طور کلی کتابای سیب سبز نه تنها منبع خوب، کامل و مطمئنی برای علوم پایه هستند بلکه برای شب امتحان هم خیلی کارسازن و قشنگ کار رو برات در میارن. با سیب سبز می تونی هم درس رو بخونی، هم با جدول و نمودار خلاصه مرور کنی و هم تمام تستای چند سال اخیر رو بزنی و با آمادگی کامل بری سر امتحان.

۲. تقلب بافت: کلاس جمع بندی و تست زنی مهم‌ترین و پرتکرار‌ترین مباحث علوم پایه (من جمله بافت‌شناسی) در قالب فیلم آموزشیه که بر دو بازوی اصلی (مرور سریع نکات کلیدی و پرتکرار حل تمامی تست های دو سال اخیر آزمون علوم پایه) استواره. فیلم تقلب بافت شناسی فقط ۳ ساعت و ۲۰ دقیقه هست و یه شب امتحان براش کافیه! تقلب رو به شکل تک درس از کتابخانه دیجیتال طبیبانه هم میتونی فعال کنی: exam.edutums.ir

۳. سامانه آزمون طبیبانه: این سامانه چی داره؟ آزمونک‌های موضوعی و جمع بندی دروس مختلف آزمونهای اخیر علوم پایه که بهت کمک میکنه هم با تیپ های مختلف تست آشنا شی و هم نقاط ضعف و قوتت رو بفهمی و هم برای امتحانا (چه دانشگاهی چه علوم پایه) با بیشترین آمادگی حاضر شی.

۴. اپلیکیشن طبیبانه: دارای کتاب تست تمرینی بافت‌شناسی هست. این تست‌‌ها بر اساس مهم‌ترین و پرتکرار‌ترین تست‌های علوم‌پایه‌های اخیر جمع آوری شدن. حتما برای تثبیت و مرور مطالب، از تست تمرینی‌های اپلیکیشن طبیبانه استفاده کنید.

دیگه چی ؟

همچنین تو این اپلیکیشن یکسری ویس مرور سریع هست که خوراک جمع بندی شب امتحانه و در حداقل زمان بیشترین و مهم ترین نکات رو بهت میگه، به طوری که با خیال راحت بری سر جلسه و تستاشو یکی پس از دیگری از پا در بیاری.

توجه:اگه سال اولی هستی و خیلی برات مهمه که بهترین منابع درسی وکمک درسی آناتومی رو داشته باشی؛ بسته یادگیری و تسلط این درس رو بهت پیشنهاد میکنم؛ که دارای تمامی منابع درسی لازم برای سال اولی ها است.

این بسته شامل محتویات زیر است:

• یک جلد ترجمه رفرنس بافت شناسی جان کوئیرا 2021
• سیب سبز بافت‌شناسی
• کلاس تقلب بافت‌شناسی به مدت زمان 3 ساعت و 20 دقیقه

مدل خوندن بافت‌شناسی

حین مطالعه این درس از روی هر منبعی توصیه میشه از تصاویر و اسلاید‌های بافت‌های بدن(از خود رفرنس،اطلس ها،گوگل و...) نیز استفاده بشه تا درک جامع و دقیقی از ساختار بافت ها برات ایجاد شه(برای تثبیت بهتر مطالب، به صورت شماتیک اون تصویرو برای خودتون رسم کنید). همچنین برای این درس تست زدن اکیدا توصیه میشود. پس تا میتونی از تست‌های تمرینی اپلیکیشن طبیبانه و سامانه آزمون اگزامتازون استفاده کن چون این کار سه تا فایده مهم برات داره:

1-متوجه میشی نقاط ضعف و قوتت کجاست🧐

2- با سبک طراحی سوالات  توسط اساتید آشنا شی 🤓

3-میتونی نکات مهم رو برا خودت تو یه دفتر جداگانه بنویسی که شب امتحان به دادت برسه.😎

مدل سوال دادنش و نحوه پاس کردن امتحان

تو امتحانای درون دانشگاهی معمولا سوالات ریزتر و جزئی مطرح میشن. همچنین در هر مبحث یک سری مطالب مهم‌ترن و طراحا علاقه بیشتری بهش دادن. ولی اگه بخوایم به صورت کلی بگیم غالب سوالات مربوط میشه به نوع بافت یک ارگان خاص یا یک لایه خاص تو بدن. مثلا جنس اپیتلیوم مخاط مری، مطبق سنگفرشیه یا جنس غضروف اپیگلوت، الاستیکه و….

امتحان عملی بافت شناسی به چه شکلیه؟ استاد در چند ایستگاه مختلف تعدادی لام برای شما زیر میکروسکوپ قرار میده. شما باید نوع بافت یا چیزی که در سوال ازت خواسته‌شده رو توی برگه امتحان بنویسی.

تو علوم پایه چی؟

درس بافت شناسی توی آزمون علوم پایه پزشکی ۱۲ سوال و دندانپزشکی ۶ سوال داره. توی آزمون علوم پایه، سوالات بافت شناسی به صورت تیپیک، کلی‌تر و آسون‌تر مطرح میشن. صِرف مطالعه سیب سبز و تقلب بافت‌شناسی به شما در کسب نمره مدنظر برای پاس شدن و استریتی کمک میکنه.